Bebek ve çocuklarda demir eksikliğine dikkat!

Aksaray Özel İnova Hastanesi Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı Dr. Tahir Tok, bebek ve çocuklarda sıkça görülen demir eksikliği hakkında önemli bilgiler verdi. Demirin, vücut için hayati öneme sahip bir mineral olduğunu vurgulayan Dr. Tok, özellikle büyüme hızının yüksek olduğu bebeklik ve çocukluk dönemlerinde demir ihtiyacının arttığını belirtti.
Dr. Tahir Tok, demirin kandaki hemoglobinin yapısında yer alarak oksijenin tüm organlara taşınmasını sağladığını, ayrıca beyin gelişimi, bağışıklık sistemi ve kas fonksiyonları için de gerekli olduğunu ifade etti. Dünyada ve Türkiye’de en sık görülen beslenme yetersizliklerinden birinin demir eksikliği olduğuna dikkat çeken Tok, bu durumun özellikle 6 ay – 2 yaş arası bebeklerde daha sık görüldüğünü söyledi.
DEMİR EKSİKLİĞİNİN NEDENLERİ
Uzm. Dr. Tahir Tok, demir eksikliğinin birçok farklı sebeple ortaya çıkabileceğini belirterek şunları söyledi:
1.Yetersiz demir alımı: Özellikle yalnızca anne sütüyle beslenen bebeklerde, 6. aydan sonra demir takviyesi yapılmazsa eksiklik gelişebilir.
2.Erken doğum veya düşük doğum ağırlığı: Prematüre bebeklerin yeterli demir depolarına sahip olmadan doğduklarını ifade etti.
3.Hızlı büyüme: Bebeklik ve çocukluk dönemlerinde vücudun demir ihtiyacının arttığını vurguladı.
4.Kan kaybı: Bağırsak parazitleri, mide-bağırsak kanamaları veya regl gibi durumların demir kaybına yol açabileceğini belirtti.
5.Yanlış beslenme alışkanlıkları: Sadece sütle beslenmenin sürdürülmesi, et ve yeşil sebzelerin az tüketilmesi gibi durumların da demir eksikliğine neden olabileceğini söyledi.
DEMİR EKSİKLİĞİNİN BELİRTİLERİ
Dr. Tahir Tok, demir eksikliğinin hem fiziksel hem de zihinsel belirtilerle kendini gösterebileceğini ifade etti.
Belirtiler arasında;
-Ciltte ve dudaklarda solukluk
-Halsizlik ve çabuk yorulma
-İştahsızlık
-Huzursuzluk ve uyku bozuklukları
-Gelişme geriliği
-Konsantrasyon ve öğrenme güçlüğü
-Tırnaklarda kırılma, saç dökülmesi
-Sık hastalanma gibi durumların yer aldığını söyledi.
Bebeklerde ayrıca oturma, yürüme veya konuşmada gecikmeler gibi gelişimsel geriliklerin de görülebileceğini belirtti.
TANI NASIL KONULUR?
Demir eksikliğinin kesin tanısının kan tahliliyle konulduğunu ifade eden Dr. Tok, genellikle şu testlerin istendiğini belirtti:
-Hemoglobin (Hb) ve hematokrit (Hct) değerleri
-Serum ferritin (vücuttaki demir deposunu gösterir)
-MCV ve MCH (alyuvarların boyutu ve içeriği)
Bu testlerin sonuçlarına göre demir eksikliği ya da demir eksikliği anemisi tanısı konulabileceğini söyledi.
DEMİR EKSİKLİĞİNİN TEDAVİSİ
Uzm. Dr. Tahir Tok, tedavinin amacının eksilen demiri yerine koymak ve vücudun demir depolarını yeniden doldurmak olduğunu belirtti.
Tedavi sürecini şu şekilde açıkladı:
1.Demir takviyesi: Doktor önerisiyle uygun dozda demir damlası veya şurubu başlanır. Genellikle 3–6 mg/kg/gün elementer demir önerilir.
2.Tedavi süresi: Hemoglobin değerleri normale geldikten sonra bile tedaviye 2–3 ay daha devam edilmesi gerekir. Bu süre, vücuttaki demir depolarının dolması için önemlidir.
3.Demir emilimini artırmak için:
C vitamini içeren meyve suları (portakal, mandalina, çilek) ile birlikte verilmesi faydalıdır.
Süt ve süt ürünleriyle aynı anda verilmemelidir, çünkü süt demir emilimini azaltır.
4.Beslenme düzenlemesi: Demir açısından zengin gıdalar olan kırmızı et, karaciğer, yumurta sarısı, pekmez, mercimek, ıspanak, kuru kayısı gibi besinlerin düzenli olarak tüketilmesi gerekir.
DEMİR EKSİKLİĞİNDEN KORUNMA YOLLARI
Dr. Tahir Tok, demir eksikliğinin büyük ölçüde önlenebilir bir sağlık sorunu olduğunu belirterek şu önerilerde bulundu:
-Bebekleri ilk 6 ay yalnızca anne sütüyle beslemek,
-6.aydan itibaren demir açısından zengin ek gıdalara başlamak,
-Doktorun önerdiği dönemde düzenli demir damlası kullanmak,
-Düzenli sağlık kontrolleriyle kan değerlerini takip ettirmek.
Ayrıca, prematüre veya düşük doğum ağırlıklı bebeklerde demir desteğine daha erken (2. ayda) başlanması gerektiğini; term bebeklerde ise bu desteğin 4. aydan itibaren verilmesinin uygun olduğunu vurguladı.
EBEVEYNLERE UYARI!
Demir eksikliğinin erken tanı konulmadığında zihinsel, fiziksel ve duygusal gelişimi kalıcı olarak etkileyebileceğini ifade eden Dr. Tahir Tok, ancak zamanında fark edilip tedavi edildiğinde tamamen düzeltilebilen bir durum olduğunu söyledi.
Anne ve babalara şu uyarıda bulundu:
“Çocukların beslenmesine dikkat etmek, düzenli kontrolleri aksatmamak ve demir desteğini doktor önerisine göre uygulamak büyük önem taşır. Unutmayın, demir eksikliğini önlemek tedavi etmekten çok daha kolaydır.”

*Cennet AKIN